2. Sözleşmeden doğan önalım hakkı
2. Sözleşmeden doğan önalım hakkı
Madde 735 - Tapu kütüğüne şerh verilen sözleşmeden doğan önalım hakkı, şerhte belirtilen sürede ve belirtilen koşullara göre her malike karşı kullanılabilir. Kütükte koşullar belirtilmemişse taşınmazın üçüncü kişiye satışındaki koşullar esas alınır.
Şerhin etkisi her durumda, şerhin verildiği tarihin üzerinden on yıl geçmekle sona erer.
Yasal önalım hakkının kullanılmasına ve vazgeçmeye ilişkin hükümler sözleşmeden doğan önalım hakkında da uygulanır.
I-) Türk Kanunu Medenîsi:
II. Mülkiyet hakkının takyitleri
1- Şuf’a
a) Mukaveleden mütevellit şuf’a
Madde 658
Mukaveleden mütevellit şuf’a hakkı; tapu siciline şerh verildiği surette bu şerhte tâyin olunan müddet zarfında ve sicilde gösterilen şartlar dairesinde her hangi bir malike karşı dermeyan olunabilir.
Sicilde şart gösterilmemiş ise gayrimenkulün müddeaaleyhe satışındaki şarta itibar olunur. Meşfu satıldıkta satıcı keyfiyeti şefia haber vermeğe mecburdur.
Şefiin satıma1 ıttılaı gününden itibaren bir ay ve herhalde sicille şerh verildiği tarihten itibaren on sene geçmekle şuf’a hakkı sakıt olur.
II-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 658 inci maddesini karşılamaktadır.
Maddenin birinci fıkrası yürürlükteki metnin birinci ve ikinci fıkraları esas alınarak düzenlenmiştir.
İkinci fıkra, şerhin etki süresini belirlemektedir ve yürürlükteki metinde öngörülen süreye uymaktadır.
Maddenin üçüncü fıkrasında, yasal önalım hakkının kullanılmasına ve vazgeçmeye ilişkin hükümlerin, sözleşmeden doğan önalım hakkında da uygulanacağı bu hükümlere yollama yapılmak suretiyle belirtilmiştir.
III-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
Hükmün, kaynak İsviçre Medenî Kanunu’nda bir karşılığı bulunmamaktadır.
IV-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Murat Aydoğdu; Yasadan ve Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı,
Ankara, 2013.
Nagehan Kırkbeşoğlu; Kanundan
ve Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı, İstanbul, 2020.
1 743 sayılı Türk Kanunu Medenîsi’nin 658. maddesinin Düstur’da yayınlanan ilk metninde yer alan “… bayi …” ve “… bey’e …” ifadesi 1424 sayılı ve 18.04.1929 tarihli İcra ve İflâs Kanunu’nun 343. maddesi uyarınca sırasıyla “… satıcı …” ve “… satıma …” şeklinde değiştirilmiştir (RG. 04.05.1929; S: 1183).