Madde 999

b. Kaydedilmeyecek taşınmazlar

Madde 999 - Özel mülkiyete tâbi olmayan ve kamunun yararlanmasına ayrılan taşınmazlar, bunlara ilişkin tescili gerekli bir aynî hakkın kurulması söz konusu olmadıkça kütüğe kaydolunmaz.

Tapuya kayıtlı bir taşınmaz, kayda tâbi olmayan bir taşınmaza dönüşürse, tapu sicilinden çıkarılır.

I-) Yargı Kararları:

1-) YHGK, T: 07.11.2007, E: 2007/5-808, K: 2007/827:

“… Mahkemenin, yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunu benimsemek suretiyle ve “dava konusu taşınmazın 419/2 sokak adı altında kullanılan 1218 m2’ lik bölümüne davalı Büyükşehir Belediyesi tarafından asfalt kaplama yapılarak yol, kaldırım ve refüj olarak düzenlenmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığının keşfen belirlendiği” gerekçesiyle “davanın kabulüne, 111.217,37 YTL tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, idarece el atılan 1218 metrekarelik bölümden davacılara ait hissenin tapuda yol olarak terkinine” dair verdiği karar, Özel Daire’ce … bozulmuş; Yerel Mahkemece “dava dışı paydaşlardan H. K. tarafından davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine İ. Asliye 10. Hukuk Mahkemesinin 2004/456 E. 2006/43 K. sayılı dosyasında aynı nedenle açılan tazminat davasının kabulüne dair verilen hükmün derecattan geçerek kesinleştiği, o davada davalı Büyükşehir Belediyesinin pasif husumet ehliyeti kabul edilmekle beraber görülmekte olan davada kabul edilmemesinin usul hükümlerine aykırı düştüğü” gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.

Davacıların murisi İ. K.’nin 1631/4787 pay maliki olduğu, 4787 metrekare yüzölçümündeki 562 ada 684 parsel sayılı taşınmazın 1218 metrekarelik bölümüne yol, kaldırım ve refüj alanı haline getirilmek suretiyle kamulaştırmasız el konulduğu sabit olup; aynı taşınmazın bu davada yer almayan paydaşlarından H. K. tarafından davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine 1. Asliye 10. Hukuk Mahkemesinin 2004/456 E. 2006/43 K. sayılı dosyasında daha önce aynı nedenle açılıp kesinleşen tazminat davasında; yol, kaldırım ve refüj alanı haline getirilen 1218 metrekarelik bölümün davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğunda olduğu kabul edilerek, o davanın davacısının payına isabet eden kamulaştırmasız el koyma karşılığına hükmedilmiştir.

Görülmekte olan davada fen bilirkişi tarafından düzenlenen krokili raporda; 562 ada, 684 parsel sayılı taşınmazın mer’i imar planına göre takriben % 75 inin 30 ve 40 metrelik imar yollarına isabet ettiği, dava konusu edilen ve 419/2 sokak adı altında kullanılan 1218 metrekarelik bölümün davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından asfalt kaplama yapılarak yol, beton kaplama yapılarak kaldırım ve refuj olarak düzenlendiği; bu davanın konusu olmayan 417 ve 419 sokak adı altında kullanılarak yol ve beton kaplama yapılan bölümlerin ise davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğunda bulunmadığı ifade edilmiştir.

Yine, davalı B. Belediye Başkanlığınca; 562 ada 684 parsel sayılı taşınmazın imar planında yola isabet eden kısımların kamulaştırma haritalarının hazırlandığı ve kamulaştırma işlemlerinin Büyükşehir Belediyesince yapılacağı bildirilmiştir.

Tüm bu olgular birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu taşınmazın 1218 metrekarelik bölümüne davalı İ. Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yol, kaldırım ve refüj alanı haline getirilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığı kuşku ve duraksamadan uzaktır.

Hal böyle olunca; Yerel Mahkemenin, dava konusu taşınmaza davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığınca kamulaştırmasız el atıldığı ve davalı idarenin pasif husumet ehliyetinin bulunduğuna dair direnme kararı yerinde olduğu gibi; Mahkemece, arsa niteliğindeki taşınmazın el koyma günündeki niteliğine göre dava tarihindeki bedelini emsal karşılaştırması sonucu tespit eden bilirkişi raporu esas alınmak suretiyle kamulaştırmasız el koyma karşılığına hükmedilmesi ve el atılan 1218 metrekarelik bölümdeki davacılar payının Türk Medenî Kanununun 999. maddesi uyarınca tapudan terkinine karar verilmesi usul ve yasaya uygundur. Bu nedenle direnme kararı onanmalıdır... ”

2-) Y. 5. HD, T: 27.10.2011, E: 2011/9768, K: 2011/17403:

“… Dava, kamulaştırmasız elatılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.

Mahallinde yapılan keşif sonucu, taşınmazın dava tarihindeki değerinin biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca taşınmazın bedelinin tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.

Bu nedenle davalı idare vekilinin aşağıdaki husus dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.

Ancak; yüzölçümünün küçülmesi nedeniyle bedeline hükmedilen kısmın davalı idare adına tesciline karar verilmesi gerekirken, bu kısmın da yol olarak terkinine dair hüküm kurulması, doğru değilse de; bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, gerekçeli kararın hüküm fıkrasının c bendinden, (krokisinde) kelimesinden sonra yazılan bölümün çıkartılmasına, yerine (yol ve şev olarak elatılan ve bedeline hükmedilen B, D ve E harfleri ile gösterilen kısımların davacılar üzerindeki tapusunun iptali ile TMK.’nun 999. maddesi uyarınca yol olarak terkinine, işe yaramazlığından bahisle bedeline hükmedilen ve bilirkişi krokisinde A harfi ile gösterilen 881,91 m2’lik bölümün ise davacılar üzerindeki tapusunun iptali ile 6001 sayılı Yasa’nın 22, 23 ve geçici 1. maddesinin 5. bendi uyarınca Karayolları Genel Müdürlüğü adına tesciline ibaresinin yazılmasına karar verildi.”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

b) Sicille mukayyet olmayan gayrimenkuller

Madde 912

Kimsenin hususi mülkiyetinde bulunmayan ve âmmenin kullanmasına tahsis edilen gayrimenkuller, onlara müteallik ve tescili muktazi ayni bir hak olmadıkça, tescile tâbi değildir.

Sicille mukayyet bir gayrimenkul, kaydı lâzımgelmeyen bir gayrimenkule tahavvül ettikte; kaydı sicilden çıkarılır.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 912 nci maddesini karşılamaktadır.

Hüküm değişikliği yoktur.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu: