A. Koşulları
Üçüncü Ayırım 1
Resmî Defter Tutma
A. Koşulları
Madde 619 - Mirası reddetmeye hakkı olan her mirasçı, terekenin resmî defterinin tutulmasını isteyebilir.
Defter tutma, mirasın reddine ilişkin usule uyulmak suretiyle, bir ay içinde sulh hâkiminden istenir.
Mirasçılardan birinin defter tutma istemi, diğerleri hakkında da etkili olur.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 20.06.2005, E: 2005/6847, K: 2005/9460:
“… İstek Türk Medenî Kanununun 619 ve devamı maddelerinde düzenlenen terekenin resmî defterinin tutulmasına ilişkindir. Mahkemece dairemizin ikinci bozma kararına uyulduktan sonra; gazetede bir kez ilân yapılarak önceki iki karar gibi "terekenin tespitine" denilmekle yetinilmiştir. Sulh Mahkemesi, miras bırakanın alacaklıları ile borçlularını belli bir süre içinde alacaklarını ve borçlarını bildirmeleri için bir ay arayla "iki defa" yapılacak ilân yoluyla çağırır. İlanda bildirimde bulunmamanın sonuçları hakkında alacaklıların dikkatleri çekilir. (TMK. md. 621) Tereke defteri tutulup inceleme süresi bittikten sonra her mirasçı mahkemeye bir ay içinde beyanda bulunmaya çağrılır. (TMK. md. 626) Mirasçılardan her biri tanınan süre içinde mirası reddettiğini veya resmî tasfiye istediğini ya da deftere göre veya kayıtsız şartsız kabul ettiğini beyan edebilir. (TMK. md. 627) Bütün bu işlemler ve önceki bozma kararlarımızda açıklanan hususlar yerine getirilmeden yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru bulunmamıştır. …”
2-) Y. 2. HD, T: 21.11.2002, E: 2002/11190, K: 2002/12820:
“… Davacı, terekenin resmî defterinin tutulmasını istemiştir, istek; Türk Medenî Kanunu’nun 590 ve 591. maddelerinde yeralan; terekenin mirasçılara tam, sağlam ve gerçek bilgilerle intikalini temin için tedbir niteliğinde tespit ve defterinin tutulması olmayıp; Türk Medenî Kanunu’nun 619. maddesinde düzenlenen mirası red ve kabule esas olmak üzere terekenin resmî defterinin tutulması niteliğindedir.
Türk Medenî Kanunu’nun 619. maddesine göre mirası reddetmeye hakkı olan her mirasçı terekenin resmî defterinin tutulmasını isteyebilir. Resmî defter tutma talebi, mirasın reddi ile ilgili sürenin (TMK. 606/1) işlemeye başladığı günden itibaren 1 ay içinde ileri sürülebilir. Bu süre hak düşürücü süredir. Hâkim tarafından res’en gözetilir.
Davacı murisin eşi olup mirası reddetmeye hakkı olan mirasçılarındandır. Talep ölüm tarihinden itibaren 1 ay içinde yapılmış olup süresindedir. Bu durumda mahkemece yapılacak terekenin mevcudiyetini, alacak ve borç müfredatını, her malın takdir olunacak kıymetleriyle birlikte (taşınmazları, tapu kayıtları ve değerleriyle, taşınır malları sıra numarasıyla, cins, nev’i adeti ve tespit edilen değerleriyle birlikte) deftere geçirmek; nerede bulunduklarını belirtme(k) ölenin alacaklılarıyla, borçlularını, belirli bir müddet içinde (TMK. 621) kayıt ve beyana davet için ilân yapmak muayyen sürenin sonunda defter tutma işlemine son vermek ve defteri incelemeleri için mirasçıları ve diğer ilgilileri çağırmak ve inceleme süresi vermek (TMK. 626) bundan sonra mirasçıları, mirası tutulan defter gereğince kabul veya red için beyana davet etmek ve bu beyanların sonucuna göre işlem yapmaktan ibarettir. Açıklanan yol izlenmeden, nitelendirmede hata ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
A ŞARTLARI
Madde 559
Mirası reddetmek hakkını haiz olan her mirasçı, defter tutma talebinde bulunabilir. Bu talep, mirası ret için muayyen olan müddetin cereyanından itibaren bir ay içinde, ret hakkındaki hükümlere göre yapılır. Defter tutma için mirasçılardan yalnız birinin talebi kâfidir.
III-) Madde Gerekçesi:
Yürürlükteki Kanunun 559 uncu maddesini karşılamaktadır.
İsviçre Medenî Kanunundaki aslına uygun olarak bu ayırımın başlığı önlem niteliğindeki defter yazımından ayırdedilmesini sağlamak üzere “Resmî Defter Tutma” şeklinde değiştirilmiştir.
Madde İsviçre’deki aslına uygun olarak üç fıkraya dönüştürülmüştür. Hüküm değişikliği yapılmamıştır.
Madde ile, mirası reddetme hakkına sahip mirasçıya, terekenin durumu hakkında resmî bilgi edinebilme olanağını sağlamak üzere, resmî defter tutulmasını isteme hakkı tanınmıştır. Bu yolla bilgi edinecek olan mirasçı, dilerse daha sonra mirası reddedip etmeme konusunda karar verme olanağını koruyacaktır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
Dritter Abschnitt: Das öffentliche Inventar
A. Voraussetzung
Art. 580
1 Jeder Erbe, der die Befugnis hat, die Erbschaft auszuschlagen, ist berechtigt, ein öffentliches Inventar zu verlangen.
2 Das Begehren muss binnen Monatsfrist in der gleichen Form wie die Ausschlagung bei der zuständigen Behörde angebracht werden.
3 Wird es von einem der Erben gestellt, so gilt es auch für die übrigen.
2-) CCS:
Chapitre III: Du bénéfice d’inventaire
A. Conditions
Art. 580
1 L’héritier qui a la faculté de répudier peut réclamer le bénéfice d’inventaire.
2 Sa requête sera présentée à l’autorité compétente dans le délai d’un mois; les formes à observer sont celles de la répudiation.
3 La requête de l’un des héritiers profite aux autres.
1 Üçüncü Ayırım Türk Kanunu Medenîsi’nde “Üçüncü Fasıl / Defter Tutma Talebi” şeklinde idi.