Madde 577

C. Açılmanın hükümleri

I. Mirasa ehliyet

1. Hak ehliyeti

Madde 577 - Bu Kanuna göre mirasa ehil olmayanlar dışındaki herkes mirasçı olabileceği gibi, vasiyet alacaklısı da olabilir.

Tüzel kişiliği bulunmayan bir topluluğa belli bir amaç için yapılan kazandırmaları, o topluluk içindeki kişiler, mirasbırakan tarafından belirlenen bu amacı gerçekleştirme kaydıyla birlikte edinmiş olurlar; amacın bu yolla gerçekleştirilmesine olanak yoksa, yapılan kazandırma vakıf kurma sayılır.

I-) Yargı Kararları:

1-) YHGK, T: 24.03.2004, E: 2004/2-184, K: 2004/166:

“ … Öte yandan Medenî Kanunun 517’nci (Yeni MK.m.575.) maddesinde mirasın ölümle açılacağı belirtildikten sonra, Anayasa’ya paralel olarak 519. maddede (Yeni MK.m.577) ancak ehil olanların mirasçı olabileceği müteakip maddelerinde açıklanmıştır.

Şu halde mirasçılık belgesi, muris ile mirasçılar arasındaki kanuni ve ölüme bağlı tasarrufla oluşan bağı; miras(a) açıldığı anda sahip olduklarını veya cenin olup sağ doğduklarını; Türk Kanunlarına göre mirası almaya hak ehliyetlerinin bulunduğunu ve yine Türk Kanunlarına göre tereke paylarını gösterir. … ”

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

C AÇILMA HÜKÜMLERİ

I. Ehliyet

1- Medenî haklardan istifade

Madde 519

Ehil olmayanlardan başka herkes, kanuni mirasçı olabildiği gibi vasiyet ve miras mukavelesi ile de mirasçı veya lehine vasiyet yapılan kimse olabilir. Hükmi şahsiyeti haiz olmayan bir cemaata muayyen bir gaye için vukubulan teberrular, o gayenin temini şartiyle cemaatı teşkil eden kimselere ait olur. Bu suretle gayenin temini kabil olmazsa o teberru, tesis addolunur.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 519 uncu maddesini karşılamaktadır.

Bu maddenin konu başlığı “I. Ehliyet” şeklindedir. Genel işlem ehliyeti ile bazı işlemlerde aranan özel ehliyetin karıştırılmaması için, başlığın “I. Mirasa ehliyet” şeklinde düzenlenmesi daha isabetlidir. Örneğin bağışlamayla ilgili Borçlar Kanununun 235 inci maddesinde¹ kenar başlık sadece ehliyet değil “Bağışlamaya ehliyet” şeklindedir. Bu nedenle maddenin bu konu başlığı “Mirasa ehliyet” şeklinde değiştirilmiştir. Böylece mirasçı olabilme ehliyetinin ifade edilmek istendiği açıklık kazanmaktadır.

Madde, İsviçre Medenî Kanununun 539 uncu maddesindeki aslına uygun olarak iki fıkra hâline getirilmiştir.

Maddenin birinci fıkrasında “Mirasa ehil olmayanlar” bu Kanuna göre ehil olmayanlarla sınırlı tutulmuştur. Zira Anayasamızın 35 inci maddesi herkesin miras ve mülkiyet hakkına sahip olduğu temel kuralını koymuştur. 1984 tarihli Öntasarıda olduğu gibi “Mirasçı olma ehliyeti kanunen kaldırılanlar” şeklindeki bir ifade kullanılacak olursa, bu ifade dolayısıyla maddenin Anayasa’ya aykırı olması sorunu gündeme gelebilecektir. Bu nedenle maddede “Bu Kanuna göre mirasa ehil olmayanlar dışındaki herkes” ifadesi kullanılmıştır.

Maddenin ikinci fıkrasına tüzel kişiliği olmayan kişi topluluklarına belli bir amacı gerçekleştirmek üzere yapılan kazandırmalarda bu kişilerin mirası hep birlikte edinmiş olacakları ifadesi konulmuştur. Zira, ancak kişiliğe sahip olanlar hak edinebilecekleri için, tüzel kişiliği, yani kişiliği olmayan topluluklara yapılan kazandırmaları, bu topluluğu oluşturan kişilerin hep birlikte edinebilmeleri olanağı getirilmiştir.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu: