Madde 5

C. Genel nitelikli hükümler

Madde 5 - Bu Kanun ve Borçlar Kanununun genel nitelikli hükümleri, uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanır.

I-) Yargı Kararları:

1-) Y. 14. HD, T: 06.05.2015, E: 2015/2376, K: 2015/5130:

“… Dava, mirasın gerçek reddi isteğine ilişkindir.

Mahkemece, davacının üç aylık yasal süre içerisinde ret beyanında bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiştir.

Hükmü, davacılar vekili temyiz etmiştir.

Mirasın gerçek reddine ilişkin beyanın üç ay içinde yapılması gerekir. (TMK m. 605/1 ve 606) muris 30.01.2014 tarihinde vefat etmiş, davacıların mirasın reddine ilişkin dilekçesi mahkemeye 30.04.2014 gününde verilmiştir. TMK’da belirtilen ve hak düşürücü süre niteliğindeki bu üç aylık yasal sürenin başlangıcı ve bitimi konusunda, yargılamaya ilişkin HMK’daki belirleme esaslarının (HMK m. 92) uygulanması söz konusu değildir. TMK’da öngörülen sürelerin hesabında uygulanacak hüküm TMK’nın 5 ve BK’nın 544 (6098 sayılı TBK m. 646) maddelerindeki atıf karşısında BK m. 76 ( TBK m. 92) maddesindeki hükümdür. Bu durumda süre "ay" olarak belirlendiğine göre, davacıların üç aylık mirası ret süresi dolmadan başvuru yaptıkları anlaşıldığından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken …”

2-) Y. 2. HD, T: 05.02.2007, E: 2006/9383, K: 2007/1228:

“… Katılma alacağının zamanaşımı konusunda 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda bir hüküm mevcut değildir. Borçlar Kanununun 125. maddesi uyarınca; kural olarak alacak davaları on senelik zamanaşımına tabidir. Borçlar Kanununun 125. maddesindeki “bu konuda başka suretle hüküm mevcut olmadığı takdirde her dava on senelik müruru zamana tabidir” hükmündeki (her dava) sözcüklerini “bütün alacaklar” tarzında anlamak gerekir. Zamanaşımının başlangıcı da mal rejiminin sona erdiği tarihtir (MK.m.225). Türk Medeni Kanununun genel nitelikli hükümler kenar başlığını taşıyan 5. maddesi uyarınca Borçlar Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümleri uygun düştüğü ölçüde tüm özel hukuk ilişkilerine uygulanır. Olayda, 10 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması gerekir. Bu nedenle davalının zamanaşımı itirazının reddi ile işin esası hakkında gösterilecek deliller toplanarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır ...”

Not: Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin konuya ilişkin farklı yöndeki kararları için bkz. madde 178.

II-) Türk Kanunu Medenîsi:

C Borçların Umumî Kaideleri

Madde 5

Akitlerin inikadına ve hükümlerine ve sukutu sebeplerine taallûk eden borçlar kısmında beyan olunan umumî kaideler, medeni hukukun diğer kısımlarında dahi caridir.

III-) Madde Gerekçesi:

Yürürlükteki Kanunun 5 inci maddesini karşılamaktadır.

Maddenin kenar başlığı “Genel nitelikli hükümler” şeklinde değiştirilmiştir. Yürürlükteki maddenin Borçlar Kanununun genel hükümlerinin sadece “medenî hukuk ilişkilerinde” uygulanabileceği kanısını uyandıran ifadesi, Medenî Kanun ile Borçlar Kanununun l ilâ 181 inci maddelerindeki genel hükümler ile, bunların dışında kalmakla birlikte genel nitelik arzeden diğer hükümlerin de tüm özel hukuk ilişkilerine uygun düştüğü ölçüde uygulanabilmesine olanak sağlayacak şekilde değiştirilmiştir. Gerçekten tartışmasız olarak kabul edildiği üzere, bu madde, sadece “medenî hukukun diğer kısımlarında” değil, “özel hukukun diğer kısımlarında da” uygulanabilen temel bir kural koymaktadır. Bunun açıklığa kavuşturulması bakımından “medenî hukuk ilişkileri” deyimi yerine, “özel hukuk ilişkileri” deyimine yer verilmiştir.

IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:

1-) ZGB:

D. Allgemeine Bestimmungen des Obligationenrechtes

Art. 7

Die allgemeinen Bestimmungen des Obligationenrechtes über die Entstehung, Erfüllung und Aufhebung der Verträge finden auch Anwendung auf andere zivilrechtliche Verhältnisse.

2-) CCS:

D. Dispositions générales du droit des obligations

Art. 7

Les dispositions générales du droit des obligations relatives à la conclusion, aux effets et à l’extinction des contrats sont aussi applicables aux autres matières du droit civil.