I. Genel olarak
D. Şekil ve usul
I. Genel olarak
Madde 315 - Evlât edinme kararı, evlât edinenin oturma yeri; birlikte evlât edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlâtlık ilişkisi kurulmuş olur.
Evlât edinme başvurusundan sonra evlât edinenin ölümü veya ayırt etme gücünü kaybetmesi, diğer koşullar bundan etkilenmediği takdirde evlât edinmeye engel olmaz.
Başvurudan sonra küçük ergin olursa, koşulları daha önceden yerine getirilmiş olmak kaydıyla küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin hükümler uygulanır.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2.HD, T: 29.03.2005, E: 2005/2051, K: 2005/4999:
“… 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu evlât edinmenin mahkemece verilecek bir kararla gerçekleşeceğini hükme bağlamıştır. Evlât edinme kurumunu taraflar arasında sözleşme ile soybağı ilişkisine yol açan bir kurum olmaktan çıkarmıştır (TMK. md. 315/1). Olayda, mahkemece verilmiş bir evlât edinme kararı bulunmamaktadır. Kastamonu 1. Noterliğince 13.03.2002 tarihinde düzenlenen Evlât Edinme Sözleşmesi, sözleşmenin yapıldığı tarihte yürürlükte olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun evlât edinmeye ilişkin hükümleri, özellikle evlât edinmenin mahkemece verilecek bir kararla gerçekleşeceğine dair 315. maddesinde yer alan hüküm karşısında hukuki sonuç doğurmaz. Noter sözleşmesi yok hükmündedir. Ortada, hukuken geçerli biçimde oluşmuş bir evlât edinme ilişkisi bulunmamaktadır. Dava(n)ın bu sebeple kabulü ile evlâtlık ilişkisinin yokluğunun tespitine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir. …”
2-) Y. 2. HD, T: 01.03.2004, E: 2004/1842, K: 2004/2456:
“… Medeni Kanununun 315/2. maddesi; evlât edinme başvurusundan sonra evlât edinenin ölümü veya ayırt etme gücünü kaybetmesi halinde, diğer koşullar … bundan etkilenmediği takdirde evlât edinmeye engel olmayacağını hükme bağlamıştır. Evlât edinmek isteyen Münire 27.05.2003’te Günnur Z.’ yı evlât edinmek istemiş ilk oturumdan önce 25.06.2003’te ölmüştür. Ölümle vekâlet ilişkisi sona ermiştir. Dava Gülnur Z. tarafından takip edildiğine göre husumetin Münire’ nin mirasçılarına yöneltilmesi, tarafların gösterecekleri tüm delillerin toplanılması, birlikte değerlendirilmesi, sonucu uyarınca karar verilmesi gerekir. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
B ŞEKİL
Madde 256
(3678 sayılı ve 14.11.1990 tarihli Kanunun 7. maddesiyle değişik) 1 Evlât edinme, evlât edinenin oturduğu yer sulh hâkiminin izni üzerine yapılacak resmî bir senetle olur ve evlât edinme doğum kütüğüne yazılır.
Hâkim evlat edinmeye izin vermeden önce, duruma göre gerekli görebileceği her türlü soruşturmayı kendiliğinden yapar.
Tarafların belirttikleri sebebi haklı bulmadıkça, hâkim, evlat edinmeye izin vermez.
Not 1: Hüküm 3678 sayılı Kanun ile değişikliğe uğramadan önce şu şekilde idi:
“Evlât edinme, evlât edinen kimsenin ikametgâhı hâkiminin müsaadesi üzerine yapılacak resmî bir senet ile olur ve keyfiyet doğum kütüğüne kaydedilir. Kanuni şartlar bulunmakla beraber evlât edinmek isteyen kimsenin çocuğu görüp gözettiği malûm veya evlâtlığa alınmak için diğer her hangi muhik bir sebep mevcut olsa bile hâkim, çocuğun menafiine mugayir gördükçe talep olunan müsaadeyi veremez.”
Not 2: Türk Medenî Kanunu’nun 315. maddesinin 1. fıkrası kısmen Türk Kanunu Medenîsi’nin 256. maddesinin 1. fıkrasına tekabül etmektedir.
III-) Madde Gerekçesi:
Madde ilk fıkrada yapılan bazı gerekli değişiklikler dışında, İsviçre Medenî Kanununun 268 inci maddesinden alınmıştır.
Birinci fıkrada, evlât edinmenin, evlât edinenin veya birlikte evlât edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilecek bir kararla gerçekleşeceği hükme bağlanmış; ikinci fıkrada, evlât edinenin evlât edinme başvurusundan sonra ölmesinin veya ayırt etme gücünü kaybetmesinin, evlât edinmenin diğer koşulları bundan etkilenmemiş olmak koşuluyla, evlât edinmeye engel olmayacağı düzenlenmiş ve son fıkrada da, küçüğün başvurudan sonra ergin olması halinde, koşulları daha önceden yerine getirilmiş olmak kaydıyla, küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
D. Verfahren
I. Im allgemeinen
Art. 268
1 Die Adoption wird von der zuständigen kantonalen Behörde am Wohnsitz der Adoptiveltern ausgesprochen.
2 Ist das Adoptionsgesuch eingereicht, so hindert Tod oder Eintritt der Urteilsunfähigkeit des Adoptierenden die Adoption nicht, sofern deren Voraussetzungen im Übrigen nicht berührt werden.
3 Wird das Kind nach Einreichung des Gesuches mündig, so bleiben die Bestimmungen über die Adoption Unmündiger anwendbar, wenn deren Voraussetzungen vorher erfüllt waren.
2-) CCS:
D. Procédure
I. En général
Art. 268
1 L’adoption est prononcée par l’autorité cantonale compétente du domicile des parents adoptifs.
2 Lorsqu’une requête d’adoption est déposée, la mort ou l’incapacité de discernement de l’adoptant ne fait pas obstacle à l’adoption, si la réalisation des autres conditions ne s’en trouve pas compromise.
3 Lorsque l’enfant devient majeur après le dépôt de la requête, les dispositions sur l’adoption de mineurs restent applicables si les conditions étaient réalisées auparavant.
1 RG. 23.11.1990; S: 20704.