C. Karinelerin çakışması
C. Karinelerin çakışması
Madde 290 - Çocuk evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğmuş ve ana da bu arada yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılır.
Bu karine çürütülürse ilk evlilikteki koca baba sayılır.
I-) Yargı Kararları:
1-) Y. 2. HD, T: 05.04.2010, E: 2010/3512, K: 2010/6547:
“…nüfusta “evlilik dışı doğum” olarak annesinin hanesinde kayıtlı bulunan çocuk, bu kayıt düzeltilmediği halde, verilen kararla evlilik içine sokularak kocaya bağlandığına göre hüküm, resmi sicilin içeriğine aykırı olduğu gibi, annenin boşandığı kocanın hak ve hukukunu da etkilemektedir. O halde, resmi sicildeki doğum tarihine ilişkin kaydın düzeltilmesi yoluna gidilmeden açıklanan şekilde karar verilemez.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş; doğumun sağlık kuruluşunda olup olmadığına ilişkin beyanına başvurulmak üzere annenin isticvap olunması (H.U.M.K. madde 230-235) ve buna ilişkin varsa doğum belgesinin istenerek dosyaya alınması, doğum sağlık kuruluşunda gerçekleşmiş ve evlilik dışı ise, bu halde nüfustaki doğum tarihinin tashihinin hukuken mümkün bulunmadığı gözetilerek, davanın esasının incelenmesi; aksi takdirde, çocuk adına kayyımı tarafından açılmış olan babalığa hüküm isteğinin içinde, başka erkekle soybağı ilişkisinin geçersiz kılınması (soy bağının reddi) istemi de mündemiç bulunduğundan, annenin boşandığı kocası dava dışı İ. U.’a da husumetin yöneltilmesi, göstermesi halinde bu kişinin delillerinin de toplanması, bu şahısla çocuğun genetik örneklemesinin de yaptırılması ve hasıl olacak sonucuna göre hüküm kurulması gerekir. Açıklanan hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru bulunmamıştır…”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
Hükmün Türk Kanunu Medenîsi’nde bir karşılığı bulunmamaktadır.
III-) Madde Gerekçesi:
“Karinelerin çakışması” kenar başlığını taşıyan ve İsviçre Medenî Kanununun 257 nci maddesinden alınan bu hükümde, evlilik sona erdikten sonra üçyüz gün geçmeden önce çocuğun doğmuş olması hâlinde ortaya çıkan babalık karinesi ile çocuğun evlilik devam ederken doğmuş olması hâlinde ortaya çıkan babalık karinesinin çakışması durumu, yine bir karine ile, daha doğrusu çakışan karinelerden birinin tercihi ile çözüme kavuşturulmaktadır. Yürürlükteki Kanunda ise bu konu düzenlenmemiştir ve doktrinde de aynı değerde iki hükmün çakışmasından doğan bu örtülü boşluğun nasıl çözüme kavuşturulacağı konusunda bir fikir birliği yoktur.
Birinci fıkraya göre, çocuk evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmeden önce doğmuş ve ana da bu arada, yani çocuk doğmadan önce, yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılmaktadır. Ancak bu karinenin aksi kanıtlanabilir ve böylece de karine çürütülebilirse, ilk evlilikten doğan karine canlanır ve bu evlilikte koca ikinci fıkra gereğince baba sayılır.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
C. Zusammentreffen Zweier Vermutungen
Art. 257
1 Ist ein Kind vor Ablauf von 300 Tagen seit der Auflösung der Ehe durch Tod geboren und hat die Mutter inzwischen eine neue Ehe geschlossen, so gilt der zweite Ehemann als Vater.
2 Wird diese Vermutung beseitigt, so gilt der erste Ehemann als Vater.
2-) CCS:
C. Conflit de présomptions
Art. 257
1 Lorsqu’un enfant est né dans les trois cents jours qui suivent la dissolution du mariage par suite de décès et que sa mère a contracté un nouveau mariage, le second mari est réputé être le père.
2 Si cette présomption est écartée, le premier mari est réputé être le père.
Not: Her iki hüküm karşılaştırıldığında İMK. m. 257/f. 1’de evliliğin kocanın ölümü nedeniyle sona ermesi halinden söz edildiği hâlbuki TMK. m. 290/f. 1’de evliliğin herhangi bir neden zikredilmeksizin sadece sona ermesi halinden söz edildiği görülmektedir. TMK. m. 290/f. 1’in düzenlemesi kaynak kanunun düzenlemesine göre daha isabetlidir. Zira ilk evlilikteki kocanın babalığına ilişkin karineyi sadece ilk evliliğin kocanın ölümü üzerine sona ermesi hali ile sınırlamak doğru değildir. İlk evlilik boşanma veya iptal kararının kesinleşmesi gibi bir nedenle de sona ermiş olabilir.