I. Genel olarak
D. Vakfın örgütü
I. Genel olarak
Madde 109 - Vakfın bir yönetim organının bulunması zorunludur. Vakfeden, vakıf senedinde gerekli gördüğü başka organları da gösterebilir.
I-) Yargı Kararları:
1-) YHGK, T: 23.10.2002, E: 2002/18-911, K: 2002/856:
“… Tescili istenen Vakfa ait Senedin Danışma Kurulu başlığını taşıyan 11. maddesinde, bu kurulun Yönetim Kurulunun danışma organı olduğunun belirtildiği, 12. maddesinde ise yönetim kurulunca toplantıya sunulan yıllık çalışma ve faaliyet raporu hakkında görüş, eleştiri ve dileklerini açıklayacağının ifade edildiği, 7. maddede de Vakfın organlarının yönetim ve danışma kurulundan oluştuğu açıklanmıştır. Böylece Vakıfta asıl organın yönetim kurulu, yardımcı organın ise danışma kurulu olduğu anlaşıldığı halde; asıl organ olan yönetim kurulunun yetkilerini devredecek ve bunları başka bir organa kullandırması sonucunu doğuracak, uygulamada karışıklığa ve duraksamaya yer verecek nitelikte, bir düzenleme yapıldığı anlaşılmaktadır. Vakıf Senedinin 16. maddesinde bu şekilde değişiklik yapılması doğru görülmemiştir. …”
II-) Türk Kanunu Medenîsi:
B VAKFIN TEŞKİLÂTI
I. Genellikle
Madde 77
(903 sayılı ve 13.07.1967 tarihli Kanunun 1. maddesi ile değişik)1 Vakfın bir idare uzvunun bulunması mecburidir. Vakfeden bundan başka lüzumlu göreceği diğer uzuvları, vakıf senedinde gösterebilir.
Vakıf senedinde vakfın uzuvları, idare sureti ve temsil tarzı kâfi derecede gösterilmemiş olur veya sonradan bir imkânsızlık doğarsa teftiş makamı bunları vakfedene tamamlattırır. Vakfedenin ölümü veya bu tamamlamayı yapamıyacak bir durumda bulunması halinde, teftiş makamı noksanların ikmali için düşüncesi ile birlikte mahkemeye müracaat eder.
74 üncü maddenin ikinci fıkrası gereğince vakfın tescili yahut vakfın gayesine göre teşkili mümkün olmadığı veya vakfa tahsis edilen mallar gayenin tahakkukuna yetmediği takdirde, vakfeden itiraz etmedikçe veya vakıf senedinde aksine açık bir hüküm bulunmadıkça; vakfedilmiş mallar mahkeme tarafından, teftiş makamının mütalâası alınarak, mümkün mertebe gayece aynı olan bir vakfa tahsis olunur.
Bu hususlarda yetkili mahkeme, vakfedenin ikametgâhı asliye mahkemesidir.
Not 1: Hüküm, Türk Medenî Kanunu’nun 109. maddesine, 1. fıkrası itibariyle paraleldir.
Not 2: Hükmün 903 sayılı Kanunun ile değişikliğe uğramadan önceki metni şu şekilde idi:
“ B TESİSİN TEŞKİLİ
Madde 76
Tesis senedinde tesisin uzuvları ve sureti idaresi gösterilir. Bunlar kâfi derecede gösterilmemiş olursa tesisi teftiş kendisine ait olan makam tarafından lazımgelen tedbirler yapılır.
Tesisin, gayesine göre teşkil etmek mümkün olamazsa tesis eden itiraz etmedikçe veya tesis senedinde hilafına sarih bir hüküm bulunmadıkça tesisin malları teftiş makamı tarafından mümkün mertebe gayece aynı olan diğer bir tesise tahsis ve teslim olunur.”
III-) Madde Gerekçesi:
Madde yürürlükteki Kanunun 77 nci maddesinin birinci fıkrasını karşılamaktadır. Yürürlükteki maddenin kenar başlığı, “Vakfın örgütü” şeklinde değiştirilmiş ve kenar başlıktaki “Genellikle” sözcüğü “Genel olarak” şeklinde kaleme alınmıştır. Yürürlükteki maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ise alınmamıştır. Çünkü ikinci fıkrada güdülen amaç, yukarıda açıklanan 107 nci maddenin ikinci fıkrası ile; üçüncü fıkradaki durum ise 107 nci maddenin üçüncü fıkrası ile düzenlenmiş bulunmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki, 101 inci maddenin son fıkrasına aykırı olarak vakıf kurulması mümkün olamayacağına göre, böyle durumlarda, benzer amaçlı vakfın varlığından ve böyle bir vakfa malların özgülenmesinden söz edilemeyecektir. Son fıkra ise, vakıflarla ilgili davalarda vakfın yerleşim yeri mahkemesinin yetkili olmasına göre, gereksiz yetki kuralı getirdiğinden bu kuralın yeniden tekrar edilmesi yerinde görülmemiştir.
IV-) Kaynak İsviçre Medenî Kanunu:
1-) ZGB:
B. Organisation
Art.83
1 Die Organe der Stiftung und die Art der Verwaltung werden durch die Stiftungsurkunde festgestellt.
2 Ist die vorgesehene Organisation nicht genügend, so hat die Aufsichtsbehörde die nötigen Verfügungen zu treffen.
3 Können diese nicht zweckdienlich getroffen werden, so hat die Aufsichtsbehörde das Vermögen, sofern der Stifter keinen Einspruch erhebt oder nicht eine Bestimmung der Stiftungsurkunde ausdrücklich entgegensteht, einer andern Stiftung mit möglichst gleichartigem Zwecke zuzuwenden.
2-) CCS:
B. Organisation
Art. 83
1 L’acte de fondation indique les organes de celle-ci et le mode d’administration.
2 A défaut d’indications suffisantes, l’autorité de surveillance prend les mesures nécessaires.
3 Lorsque la fondation ne peut être organisée conformément à son but, les biens sont remis par l’autorité de surveillance, si le fondateur ou une clause expresse de l’acte ne s’y oppose, à une autre fondation dont le but est aussi pareil que possible à celui qui avait été prévu.
Not: İsviçre Medenî Kanunu’nun 83. maddesi 16.12.2005 tarihli Federal Kanun ile 01.01.2008 itibariyle değişikliğe uğramıştır.
1 RG. 24.07.1967; S: 12655.